ARTISTA ESTATUTUA. Gaiaren egoera eta itxaropenak (fiskalitatea, atxikipenak, errenta irregularren gaineko pertsona fisikoen errentaren gaineko zerga)

Legearen gaia eta Estatutuari buruzko aurreko emateetan lan-baldintzetan izandako hobekuntzak aztertu ondoren, azken kapituluari ekingo diogu, eta atal fiskala zer puntutan dagoen eta azken aldian zer hobekuntza egin diren aztertuko dugu.

“Artisten Estatutuaren fiskalitatea” azken urteotan ordenamendu juridikoan integratu diren eta 2018an onartutako Kultura Batzordearen txostenaren ildoari jarraitzen dioten (edo jarraitzen saiatzen diren) arauen bilduma bat baino ez da.

Ildo horretan, fiskalitatearen arloan orain arte egin dena 4 puntu hauetan laburbil daiteke:

Murrizketa, zergaren progresibitatea errenta artistikoen salbuespenetara egokitzeko. 2024an onartua, 2025eko urtarrilaren 1etik aurrerako ondorioekin.

Neurri berri horren arrazoia da artisten diru-sarrerak ez direla erregularki banatzen denboran zehar, eta horrek esan nahi du tributazioa “irreala” izan daitekeela, PFEZa progresiboa delako. Hori dela eta, PFEZaren Legean % 30eko murrizketa sartu da azken hiru ekitaldietan lortutako etekinen batez bestekoa % 130 gainditzen duten errendimenduetan (lanaren edo jarduera ekonomikoen etekinak).

Hona hemen adibide sinple bat: imajina dezagun artista autonomo bat, kenkaria aplikatzeko baldintza guztiak betetzen dituena, zeinaren etekinen batez bestekoa 30.000 eurokoa baita aurreko 3 ekitaldietan. 2025ean 50.000 euro kobratu zituen.

• Errendimenduen batez bestekoaren % 130: 30.000 x 1,3 = 39.000
• 2025ean lortutako etekinen gaineko soberakina = 50.000 – 39.000 = 11.000
• % 30eko murrizketa = 11.000* 0,3 = 3.300
• 2025ean aitortu beharreko errendimendua: 50.000 – 3.300 = 46.700 euro.

3 urte horietan ez badago errendimendurik edo etekin horiek negatiboak badira, 0 gisa zenbatuko dira batez besteko hori kalkulatzeko.

Murrizketa hori ezin izango da, inola ere, 150.000 eurotik gorakoa izan.

Artistei eragiten dien atxikipen-sistema aldatzea, autonomoak izan zein lan-mendetasuna dutenak izan.  2023an onartua.

• Alde batetik, arte eszenikoetan, ikus-entzunezkoetan eta musikaletan lan egiten duten artisten lan-harreman berezitik eratorritako lan-etekinei aplika dakiekeen % 15etik % 2ra murriztu da atxikipen-tasa.

• Bestalde, % 15etik % 7ra jaitsi da beren konturako profesional diren artistei egindako atxikipen-tasa:
  • Europar Batasunaren 851., 852., 853., 861., 862., 864. eta 869. epigrafeetan jasotako jarduerak egiten dituzten erakundeak. EJZko 2.a.
  • Europar Batasunaren 01, 02, 03 eta 05 taldeetako jarduerak egiten dituzten erakundeak. EJZko 3.a,
  • edo lanbide-jarduera horren kontraprestazioa bere izaeragatik, besteren kontura eginez gero, arte eszenikoetan, ikus-entzunezkoetan eta musikaletan diharduten artisten lan-harreman bereziaren aplikazio-eremuan sartuko litzatekeen zerbitzu-prestazio baten ondorio denean, bai eta jarduera hori garatzeko beharrezkoak diren jarduera teknikoak edo osagarriak egiten dituzten pertsonena ere.

Baldin eta, aurretik aurreikusitako edozein kasutan, jarduera horiek aurreko ekitaldian izandako etekin osoen bolumena:

• • • 15.000 eurotik beherakoa izatea, eta, gainera,
    • AAEEren etekin osoen eta zergadunak ekitaldi horretan lortutako lanaren baturaren % 75 baino gehiago izatea.

Jarduera artistikoaren balio-kateari aplika dakiokeen BEZaren murrizketa. 2019an onartua.

Kultura Batzordeak onartutako txostenaren proposamen nagusietako bat jarduera artistikoaren balio-kate osoari aplikatu beharreko BEZ tasa % 21etik % 10era jaistea zen.

Bada, errealitatea da 2019an sartutako neurria nahiko laburra dela Batzordearen “brindis al sol” horri dagokionez, % 10eko tasa murriztua aplikatu ahal izateko beharrezkoa baita:

• Artistak pertsona fisiko gisa fakturatzea;
• Zerbitzua antzezlan eta/edo musika-lan bat izatea;
• Zerbitzua zuzenean fakturatzea antzezlanaren edo musika-lanaren antolatzaileari.

Baldintza horiek eta Zergen Zuzendaritza Nagusiak ildo horretan egindako ñabardurak kontuan hartuta, egia da artistek BEZ murriztu hori baliatzeko aukera sustatzaileari zuzenean fakturatzen dioten artista autonomoen kasura mugatzen dela soilik. Artistak agentzia baten bidez jarduten duenean, BEZa % 21ekoa izango da. Murrizketa horrek ez ditu barne hartzen, adibidez, ekoizle fonografikoei interprete gisa emandako zerbitzuak.

Artisten Gizarte Segurantzako kotizazio-sistema egokitzea

Orain arte Gizarte Segurantzaren arloan onartu diren neurri nagusiak honako hauek dira:

• Erretiro-pentsioen eta jarduera artistikoaren arteko bateragarritasuna. 2023ko apirilaren 1etik aurrera, kotizaziopeko erretiro-pentsioa bateragarri egin ahal izango da besteren edo norberaren konturako jarduera artistikoak egitearekin, bai eta literatura-, arte- edo zientzia-lanak egitearekin ere, horiengatik jabetza intelektualeko eskubideak jaso ala ez.

• Autonomoen kuotak murriztea 3.000 €-tik beherako urteko diru-sarrerak dituzten artistentzat. Kasu horretan, artistak hilean 526,14 euroko kotizazio-oinarri murriztua eskatu ahal izango du. Hala ere, kontuan izan behar da, 2023an ezarritako benetako etekinengatiko kotizazio-sistema berria dela eta, Gizarte Segurantzak kuotak erregularizatuko dituela, azkenean diru-sarrerak handiagoak badira.

• Langabeziagatiko prestazio berezia; artistek edo jarduera artistikoak garatzeko beharrezkoak diren jarduera tekniko eta osagarrietan aritzen direnek eskatu ahal izango dute. IPREMaren % 80 eta % 100 artean estaltzen du, kotizazioaren arabera, eta 120 egun irauten du.

Lehen esan bezala, ikusitako guztia sektorearen benetako beharren aurrean adabaki huts gisa balio duten arauen bilduma bat baino ez da. Lehen aipatutako Kultura Batzordearen txostenari jarraikiz, artisten zerga-araubide berezi baten falta sumatzen da, haiei eragiten dieten gai guztiak blokean erregulatuko dituena (adibidez, PFEZaren egoitzan fiskalki kengarriak diren gastuei buruzko irizpideak), erregulazio objektiboak eta anbiguotasunik gabeak izango dituena, artistek beren jarduera segurtasun juridikoarekin egin ahal izan dezaten, eta Zerga Agentziarekin dagoen auzia ahalik eta gehien murriztuko duena.